ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ₹78,213 ಕೋಟಿ: ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳ ಮೂಲಕ ಹಣ ವಿತರಣೆಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಯೋಜನೆ

ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ಠೇವಣಿಗಳು, ಷೇರುಗಳು, ಲಾಭಾಂಶಗಳು, ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ನಿಧಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ₹78,213 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವು ಕಾದಿರುವುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ದತ್ತಾಂಶಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಈ ಬೃಹತ್ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಅದರ ನಿಜವಾದ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರು ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಆರ್‌ಬಿಐ (ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ), ಸೆಬಿ (ಸೆಕ್ಯುರಿಟೀಸ್ ಅಂಡ್ ಎಕ್ಸ್‌ಚೇಂಜ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ), ಎಂಸಿಎ (ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಅಫೇರ್ಸ್), ಪಿಎಫ್‌ಆರ್‌ಡಿಎ (ಪೆನ್ಷನ್ ಫಂಡ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಟರಿ ಅಂಡ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ) ಮತ್ತು ಐಆರ್‌ಡಿಎ (ಇನ್ಶೂರೆನ್ಸ್ ರೆಗ್ಯುಲೇಟರಿ ಅಂಡ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಅಥಾರಿಟಿ) ಸೇರಿದಂತೆ ಹಣಕಾಸು ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಸವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದೇ ರೀತಿಯ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಗೆ ನಮ್ಮ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಚಾನೆಲ್ ಗೆ ಈ ಕೂಡಲೇ ಜಾಯಿನ್ ಆಗಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ

ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ಹಣದ ಸ್ವರೂಪ:

ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ಹಣವು ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದೇ ಇರುವ ಠೇವಣಿಗಳು, ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಷೇರುಗಳ ಲಾಭಾಂಶ, ವಿಮೆಯ ಪಾಲಿಸಿಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗದ ಮೊತ್ತ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಖಾತೆಗಳು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ, ಇವುಗಳನ್ನು “ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು” (Dormant Accounts) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಇತ್ತೀಚಿನ ದತ್ತಾಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 2024ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಮೊತ್ತವು ₹78,213 ಕೋಟಿಗೆ ತಲುಪಿದೆ, ಇದು 2023ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ₹62,225 ಕೋಟಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಶೇ.26ರಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಈ ಹಣವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಿಭಾಗಗಳಿಂದ ಬಂದಿದೆ:

1. ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳು: ದೀರ್ಘಕಾಲ ಯಾವುದೇ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಯದ ಉ ಕಾತೆಗಳು, ಉಳಿತಾಯ ಖಾತೆಗಳು, ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಥಿರ ಠೇವಣಿಗಳು.
2. ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಷೇರುಗಳ ಲಾಭಾಂಶ: ಕಂಪನಿಗಳಿಂದ ಷೇರುದಾರರಿಗೆ ಪಾವತಿಸದ ಲಾಭಾಂಶ.
3. ವಿಮೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ನಿಧಿಗಳು: ಪಾಲಿಸಿದಾರರು ಅಥವಾ ಫಲಾನುಭವಿಗಳಿಂದ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ವಿಮೆಯ ಮೊತ್ತ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿ ಪಾವತಿಗಳು.

ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಹಣ ಏಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿದೆ?

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಹಣದ ಮೊತ್ತ ಏರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿವೆ:

– ವಾರಸುದಾರರ ಕೊರತೆ: ಖಾತೆದಾರರು ತಮ್ಮ ಖಾತೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ ತಿಳಿಸದಿರುವುದು ಅಥವಾ ಖಾತೆದಾರರ ಮರಣದ ನಂತರ ವಾರಸುದಾರರು ಖಾತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರದಿರುವುದು.
– ಸಂಪರ್ಕದ ಕೊರತೆ: ಖಾತೆದಾರರು ವಿಳಾಸ ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ತಿಳಿಸದಿರುವುದರಿಂದ ಸಂಪರ್ಕ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು.
– ಕೆವೈಸಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು: ಕೆವೈಸಿ (ನಿಮ್ಮ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ತಿಳಿಯಿರಿ) ನವೀಕರಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಖಾತೆಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗುವುದು.
– ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆ: ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕಿನ ಹಣವನ್ನು ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿಯಿಲ್ಲದಿರುವುದು.

ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮಗಳು:

ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳ ಆಯೋಜನೆ

ಕೇಂದ್ರ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ, ಆರ್‌ಬಿಐ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಣಕಾಸು ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಶಿಬಿರಗಳ ಉದ್ದೇಶವು ಈ ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಹಣವನ್ನು ನಿಜವಾದ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅಥವಾ ಅವರ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ವಿತರಿಸುವುದಾಗಿದೆ. ಈ ಶಿಬಿರಗಳು:

-ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು: ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕಿನ ಹಣದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದು.
– ಕೆವೈಸಿ ಸರಳೀಕರಣ: ಕೆವೈಸಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಿ, ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು.
– ಕ್ಲೈಮ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸರಳೀಕರಣ: ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸಿ, ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುವುದು.

ಈ ಶಿಬಿರಗಳು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಜನೆಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು, ಕೆವೈಸಿ ನವೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಕ್ಲೈಮ್ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ಜನರಿಗೆ ತಲುಪುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಶಿಬಿರಗಳಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಲಾಭ:

– ಹಣದ ಮರುಪಡೆಯುವಿಕೆ: ದೀರ್ಘಕಾಲ ಕಾದಿರುವ ಹಣವನ್ನು ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಅಥವಾ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವುದು.
– ಪಾರದರ್ಶಕತೆ: ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು.
-ಡಿಜಿಟಲ್ ಸರಳೀಕರಣ: ಡಿಜಿಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಒದಗಿಸುವುದು.

ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡಲು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು?

ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡದ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಗ್ರಾಹಕರು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಹಂತಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕು:

1. ಖಾತೆ ವಿವರಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆ: ತಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ, ಷೇರುಗಳು, ವಿಮೆ ಅಥವಾ ಪಿಂಚಣಿ ನಿಧಿಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.

2. ಕೆವೈಸಿ ನವೀಕರಣ: ಆಧಾರ್, ಪ್ಯಾನ್ ಕಾರ್ಡ್ ಮುಂತಾದ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೆವೈಸಿ ನವೀಕರಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ.

3. ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ: ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುವ ಶಿಬಿರಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ, ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕ್ಲೈಮ್ ಸಲ್ಲಿಸಿ.

4. ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸೌಲಭ್ಯ: ಆರ್‌ಬಿಐ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ಲೈಮ್ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

ಸರ್ಕಾರದ ಗುರಿ:

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳ ಮೂಲಕ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕಿನ ಹಣವನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುವುದು, ಜೊತೆಗೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ನ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗುವುದು.

ಕೊನೆಯ ಮಾತು:

ವಾರಸುದಾರರಿಲ್ಲದ ₹78,213 ಕೋಟಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿಜವಾದ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಕ್ರಮವು ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದ ವಿಶೇಷ ಶಿಬಿರಗಳು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸರಳಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿದ್ದು, ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಲಿದೆ. ಈ ಉಪಕ್ರಮವು ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಿದೆ.

ಪ್ರತಿದಿನ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಸ್ ಅಲರ್ಟ್ ಪಡೆಯಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ ? WhatsApp Channel ನೀಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಚಾನೆಲ್ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಿ.

ಈ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಓದಿ

ದಯವಿಟ್ಟು ಗಮನಿಸಿ: ನೀಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ತನ್ನ ಓದುಗರಿಗೆ ನಿಖರವಾದ ಮತ್ತು ಅಧಿಕೃತ

"ನೀಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್" ನಿಮಗೆ ಆಪ್ತವೇ.? ನಿಖರ ಸುದ್ದಿಗಳು ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗ ಮಾಹಿತಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಉಚಿತವಾಗಿ ತಲುಪುತ್ತಿರಬೇಕೇ.? ನಮಗೆ ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ